Dikiş Büzüşmesinin Sebepleri Nelerdir ?

Büzüşme, dokuma ve örme kumaşlarda ince dikişler yaparken karşılaşılan en can sıkıcı ve giderilmesi zor problemlerden biridir. Dikiş ipliği çoğunlukla dikiş büzüşmesinin sebebi olarak düşünülür. Fakat dikiş büzüşmesine neden olan başka faktörler de vardır. Bunlar kumaş yapısı, dikiş yapısı, dikiş ipliği/iğne numarası ve besleme problemleri gibi,mekanik veya operatör kaynaklı faktörlerdir. 

Büzüşmelerin çoğu pek çok nedenin birleşmesi sonucu ortaya çıkar. 

Tansiyon Kaynaklı Büzüşme

Yanlış tansiyon ayarı nedeni ile oluşur.

Neden 

Dikişin çok yüksek tansiyon ile yapılması ve bunun dikiş ipliğinde bir esnemeye neden olması sonucu tansiyondan dolayı büzüşme ortaya çıkar. Dikişten sonra dikiş ipliği gevşer. Başlangıçtaki uzunluğunu geri kazanmaya çalıştığında da dikişi toplar ve büzüşmeye neden olur. Büzüşme hemen değil, daha sonraki bir aşamada fark edilebilir. 

Tansiyon, dikiş çekmesi olarak ya da dikiş ipliğinin gevşemesi sonucu ortaya çıkan büzüşme olarak da adlandırılır. 

Tanımlama

Kumaş üzerindeki dikişe zarar vermeden , dikişin birkaç santimetresi boyunca alt ipliği ve üst ipliği dikkatlice kesin. Eğer büzüşme ortadan kalkıyorsa,büzüşmenin nedeni iplik tansiyonudur.

Çözüm 

• Kilit dikiş masurasına, iplik sarımı yapılırken , ipliğe uygulanan tansiyonu azaltın. 

• İğne ipliği tansiyonunu, dengeli bir dikiş elde etmek üzere mümkün olan en düşük seviyeye getirin. Bu, dikiş ipliğinin esnemesini ve büzüşme miktarını azaltacak, dikiş performansını arttıracaktır. 

• Sürtünmeyi azaltan lübrikasyon verilmiş , yüksek kaliteli bir dikiş ipliği kullanın. Bu, dikiş ipliğinin kılavuzlardan belli bir tansiyon altında sorunsuz geçmesini sağlayacaktır. 

• Dikiş ipliğinin , dikiş alanına sorunsuz ve akıcı bir şekilde sağılmasına yardımcı olabilecek, yüksek kaliteli bir dikiş ipliği kullanın. 

• Dikiş makinesinin besleme zamanlamasını doğru bir şekilde ayarlayın. Çünkü yanlış besleme zamanlaması, iğne ipliğine aşırı tansiyon uygulanmasına yol açabilir. Yanlış zamanlama ayarı dengesiz bir dikişe neden olabilir. 

Yapısal Büzüşme 

Malzemenin yapısal sıkışıklığından kaynaklanır 

Neden 

Eğer kumaş yoğun bir şekilde dokunmuşsa, kumaş ipliklerine zarar vermeden dikiş ipliğinin yerleşmesi için yeterli alan olmayabilir. Düz bir hat boyunca dikiş yapmak yan yana dizilmiş kumaş ipliklerinin yapısını bozacaktır ve dikişin büzüşmesine neden olan gerilimlere yol açacaktır. Bu, yapısal sıkışıklık ya da yapısal büzüşme olarak bilinir. 

Problemin büyüklüğü, öncelikle kumaş elyafının özelliklerine, dokumanın ya da örgünün sıklığına ve kumaş bitim işlemlerine bağlıdır. 

Çok sık dokunmuş sentetikler, narin, mikrofiber veya büzüşmeye duyarlı bitim işlemlerinden geçmiş olan kumaşlarda, doğal elyaftan yapılmış ve nispeten daha kalın kumaşlara göre daha fazla dikiş büzüşmesi problemi ile karşılaşılır. 

Tanımlama

Yapısal sıkışıklığı tespit etmek için, dikiş iplikleri kesilip önce tansiyon kaynaklı büzüşme olup olmadığı tespit edildikten sonra iplikler sökülür. Kumaşın her iki yüzünde dikiş hattı düzleşir ve büzüşme ortadan kalkarsa, sıkışıklık nedeni ile doku bozulması problemi var demektir.

Çözüm 

• Eğer mümkünse verev kesim ve dikiş yapın. Belirli bir açı ile uygulanan dikişlerde, paralel dikişlere göre daha az büzüşme görülür. Çünkü, dikiş adımları her batışta farklı atkı ve çözgü ipliklerine rastlar, sıkışıklık azalır. 

• Daha ince iğne ve dikiş ipliği tercih edin. 

• Dikiş sıklığını azaltın. Daha seyrek dikiş adımı ile dikiş boyunca yer değiştiren iplik miktarında azalma olacağı için, büzüşme miktarında da azalma olur. 

• Kilit dikiş ile kıyaslandığında, zincir dikiş ya da overlok dikişi daha az yapısal sıkışıklığa neden olacaktır. 

• Çok katlı dikişlerden kaçının. Çok katlı dikişler daha fazla dikiş büzüşmesine sebebiyet verecektir. 

• Panelleri bir araya getirirken üst dikiş operasyonunda mümkün olan ince dikiş ipliğini kullanın.

Kumaş ve Dikiş İpliği Uyumsuzluğunun Neden Olduğu Büzüşme

Kumaş ve İplikteki boyutsal değişiklik nedeni ile oluşur 

Neden 

Dikiş sonrası işlemler ya da yıkama sırasında dikiş ipliğinde ve kumaşlarda meydana gelen boyutsal değişiklikler büzüşmeye neden olabilir. Bunun ilk nedeni dikiş ipliklerinin ve kumaşların bu işlemlere farklı şekilde tepki vermesidir. 

Örneğin, merserize edilmemiş pamuk dikiş iplikleri ıslanıp nem adıklarında çapları genişler ve boyları kısalır. Bu durum kumaş yapısını bozar. Dikiş ipliği kuruduktan sonra başlangıçtaki boyutlarına dönse bile kumaştaki büzüşme kalabilir.

Tanımlama 

Bu tip büzüşmeyi belirlemek için doğru bir bilimsel yöntem yoktur. Fakat eğitimli bir kişi gözle kontrol yaparak büzüşmeyi anlayabilir. Bitim işlemi ya da yıkama sonrası giyside büzüşme olacaktır.

Çözüm 

• Bu tür büzüşmeyi önlemenin en iyi yolu, ıslak çekme özellikleri düşük olan sentetik dikiş iplikleri kullanmaktır. Buna ilaveten, giysinin tüm bileşenleri uyumlu olmalıdır. Örneğin,astar ya da güçlendirme bandı kumaştan daha fazla çekerse,kumaş dikiş hattı boyunca büzüşecektir. 

• Benzer şekilde, farklı uzama değerlerine sahip olan iki parça malzeme dikiş sırasında esnetilirse, malzemelerin farklı davranışları bileşimin bir yüzünde dikiş büzüşmesine neden olabilir.

Besleme Kaynaklı Büzüşme 

Yanlış kumaş beslemesinden dolayı oluşur 

Neden

İki kat malzeme eşit oranda beslenmediğinde, dikiş farkları oluşacağından beslemeden dolayı büzüşmeye neden olur. 

Bu genellikle aşağıdaki durumlarda ortaya çıkar: 

• Eğer makinedeki baskı ayağı basıncı çok yüksekse, aşırı sürtünme üst katı esnetebilir. Eğer baskı ayağı basıncı çok düşükse, ayak sekebilir ve her iki katın kontrolünü bir anlık kaybedebilir. 

• Makine beslemesi sırasında, operatör kumaş katlarından birini daha fazla esnetebilir. 

Operatör kumaşın makineye eşit olmayan bir şekilde beslenmesini düzeltmeye çalışırken, birçok dikişte her iki durum da görülebilir. 

Tanımlama 

Dikiş boyunca iki kesik atın ve daha sonra kesikler arasındaki tüm dikiş ipliklerini sökün. Eğer kumaşın bir katı diğerinden daha uzunsa, büzüşmenin nedeni kumaşın düzgün beslenmemesinden kaynaklanmaktadır. 

Çözüm 

• Düşük sürtünme özellikli bir baskı ayağı kullanın. 

• Optimum basınç için baskı ayağını ayarlayın ve aynı zamanda kumaşın pozitif ve eşit bir şekilde beslenmesini sağlayın. 

• İğneden uzakta bir itme etkisi oluşması için dişlinin arkasını hafifçe yükseltin. 

• Doğru yükseklik, inch başına diş sayısı ve diş sırası sayısı bakımından dişliyi kontrol edin. Kumaşa ve işleme göre uygun seçimler yapılmalıdır. 

• Operatörün üst ya da alt katı tutmadığından emin olun. 

• Kumaş katlarından herhangi birinde sarkma olup olmadığını kontrol edin. 

• Beslemeyi ve ayağı eşit hale getirin. 

• İğne plakası ve baskı ayağındaki iğne deliği, iğne kalınlığının yaklaşık olarak iki katı büyüklüğünde olmalıdır. 

• Eğer makinede hem üst hem de alt besleyici varsa, zamanlama ayarının doğru olmasını sağlayın. 

Dikiş İpliğiyle İlgili Büzüşmenin Önlenmesi İçin İpuçları 

Aşağıdaki özelliklere sahip dikiş ipliklerinin kullanılması önerilir: 

• Daha ince iğneler ile daha ince iplikler, 

• Mümkün olduğunca düşük dikiş tansiyonu, 

• Daha düşük çekme özellikleri, 

• Kontrollü uzama özellikleri.

İlikli dikiş iplikleri bu gereklilikleri karşılarlar. Yüksek tenasiteleri sayesinde iyi dikiş performansını kolaylaştırırlar. Bu da daha ince ve daha temiz dikişler sağlar.

kaynak