"People assume that time is a strict progression of cause to effect, but actually, from a non-linear, non-subjective viewpoint, it's more like a big ball of wibbly-wobbly, timey-wimey stuff..."
Doctor Who dizisinden bir replik.
Göreceli Zaman Kavramının Şematik Gösterimi: Farklı renklerle gösterilmiş uzay (x harfleri) - zaman (ct-ekseni) grafiği üzerinde; B ve A olayları aynı anda oluşmaktadır. Ancak mavi eksenler üzerindeki bir gözlemciye göre B olayı A'dan önce, kırmızı çizgi üzerinde ise A'dan sonra gözükmektedir.
Bu yazımızda 'Zaman' kavramını bilimsel olarak inceleyeceğiz. Açıkcası, kaç gündür zaman ile ilgili geniş kapsamlı bir tanım yapmaya çalışıyorum; ama söylenecek o kadar çok şey var ki söze nasıl başlayacağımı bilmiyor durumdayım. Dolayısıyla bilgi paylaşanların bilge arkadaşı 'wiki' deki zaman tanımını alıntılıyorum:
"Zaman; olayları geçmiş, şu an, gelecek arasında sıralamamızı ve aralarındaki mesafelerini belirlemeye yarayan bir ölçü birimidir."
Dünya üzerindeki cisimlerin ya da gezegenlerin harekeleri, makine gücü, kimyasal tepkimeler gibi hep zaman içerir. Zaman; uzunluk, kütle ve elektrik yükünden sonra dördüncü temel boyut -ağırlık, hız, ivme, elektrik akımı gibi bütün fiziksel terimleri bu temel boyutlarla tanımlayabilirsiniz- ayrıca uzay koordinatlarındaki (örneğin; iki, üç ya da polar koordinat sistemi) ek koordinat boyutudur.
kronometridir
Çok şey olduğu için ve (itiraf etmemiz gerekir ki) bunları anlamakta ve yaymakta çabalamadığımız için zaman üzerine bazı bilgiler vermeye çalıştık. Umarım zaman üzerinde araştırma yapmak isteyen arkadaşlar için bu bilgiler bir başlangıç olur. Aslında bu yazıda bildiğimiz mutlak zaman ve göreceli zaman üzerine kısa bir bilgi vermeye çalışacağız.
Newton yaklaşımına göre zaman mutlaktır; gözlemcinin hareketi, olayın o an oluşmasını etkilemez. Yani evrendeki her şey için zaman kavramı mutlaktır; evrendeki herşey aynı zamanı hisseder.
Einstein yaklaşımına göre zaman görecelidir; evrendeki birşey ışık hızına yaklaşmışsa ve/veya etrafında ağır bir yerçekimi alanına tabiyse, o şeyin üzerindeki gözlemci zamanı daha yavaş hissedecektir. Örneğin, dünyadan ışık hızında uzaya gidip-gelen bir astronot, zamanı yavaş hissettiği için, yaşlandığı anda dünyaya dönünce kendi nesli de dahil kendisinden sonraki bir kaç sonraki neslin yaşayıp öldüğünü görecektir.
Newton yaklaşımı ile Einstein yaklaşımı birbirinden kopuk kavramlar değildir. Aslında, Newton yaklaşımı, Einstein yaklaşımının bir varyasyonudur. Yani, ne zaman ki ışık hızlarının çok çok altında ve yerçekimi alanının çok çok düşük olduğu gezegenlerde (örneğin, dünya) yaşarsınız, o zaman Newton yaklaşımı doğruluk kazanır.
Son olarak internette bulduğum, doğru olup olmadığını bilmediğim, ancak zamanı yavaşlatmak için iyi bir ipucu olduğunu düşündüğüm şu bilgiyi de sizlerle paylaşmak istiyorum:
Yere yakın yerlerde yaşayın; çünkü yere yaklaştıkça dünyanın merkezine yaklaşır, yerçekimi arttığı için zamanı daha yavaş hissedersiniz. Dolayısıyla, gökdelenlerden, apartmanlardan çıkın; tek katlı evlerde yaşamaya özen gösterin.
Daha ileriki bir zamanda, "zaman" kavramını daha iyi anlayabilmek ve anlatabilmek niyetimle....
Yorumlar
Yorum Gönder
Yorum yaparak bize yardımcı olursanız çok memnun oluruz. Şimdiden teşekkürler