Yüzey gerilimi, kabaca, iki farklı maddenin (bunlar katı, sıvı veya gaz fazında bulunabilir) veya fazları farklı olan aynı iki maddenin birbirlerine temas etmesi sonucu oluşan yüzey alanını birim miktarda arttırmak için gereken serbest enerjidir (serbest enerji termodinamik bir tanım olduğu için bu noktaya değinmeyeceğiz).
Yüzey geriliminin büyüklüğü maddenin etkileşim içinde bulunduğu maddeye yapışıp yapışmayacağı konusunda bilgi verebilir. Eğer ki birbiriyle temas olan maddelerin yüzey gerilimleri çok fazlaysa, bu o iki maddenin birbirinden uzaklaşacağını gösterir.
Tam tersi bir durumda, bir malzeme diğerine yapışıp onun üzerini kaplayabilmektedir. Mesela, cam bir malzemeyi su ile hemen ıslatabilirsiniz, çünkü cam (büyük oranda silicon elementi içerir) ile su arasındaki yüzey gerilimi düşüktür. Ancak, teflon (polimer bazlı bir materyal) ile su arasındaki yüzey gerilimi çok fazladır, dolayısıyla su teflonu ıslatmaz.
Günümüzde kullandığımız yağmurlukların teflon ya da teflon benzeri polimer malzeme ile yapılmış olmasının sebebi budur. Bir malzemenin yüzey geriliminin fazla olması ya da olmaması, çoğunlukla, birbiriyle etkileşim içinde olan maddelerin kimyasal yapısı ile alakalıdır. Eğer maddelerden biri polar diğeri apolarsa bunların yüzey gerilimleri oldukça fazla olacak, dolayısıyla birbiriyle etkileşime geçmeyecektir. Eğer maddelerden ikisi de polar ya da ikisi de apolarsa birbirine benzer maddeler olduğu için biri diğerini kaplaması mümkündür.
Son olarak, yüzey geriliminin endüstride kullanımı ile ilgili bir örnek verip konuyu kapatalım: Sabun veya çamaşır deterjanlarında, belli miktarda iyonik, "surfactant" adı verilen; yapısında hem polar bir madde ve ona bağlı apolar hidrokarbon zinciri olan bir bileşik vardır. Elinizin ya da elbisenizin üzerinde bulunan yağ tabakası, surfactant'ın apolar kısmıyla kaplanır,
Polar kısmı ise suyla (su da polardır) etkileşime girer, Dolayısıyla yağ bazlı kir, surfactantla kaplanarak, kirin suyla olan yüzey gerilimi azaltılır - çünkü bu yapının en dışında, suyla etkileşime giren kısım, surfactant'ın polar parçasıdır- ve kirin, elinizden ya da elbisenizden çıkıp suya karışmasını sağlar.
Polar kısmı ise suyla (su da polardır) etkileşime girer, Dolayısıyla yağ bazlı kir, surfactantla kaplanarak, kirin suyla olan yüzey gerilimi azaltılır - çünkü bu yapının en dışında, suyla etkileşime giren kısım, surfactant'ın polar parçasıdır- ve kirin, elinizden ya da elbisenizden çıkıp suya karışmasını sağlar.
Not: youtube'dan yüzey gerilimi ile birkaç video paylaşmak istiyorum. Umarım burada gördükleriniz size ilham kaynağı olur. Yüzey gerilimi ingilizce "surface tension ya da interfacial tension" demektir.
Saygılarımla, Yazar Can Simit
yüzey gerilimini anlatan slow motion videosu gerçekten çok mükemmel
YanıtlaSildaha önce yüzey gerilimini anltan kısa ve öz böyle bir yazı görmemiştim.
YanıtlaSilhttps://www.zedonna.com/cicekli-tac
su damlasının yavaş çekim videosu gerçekten çok hoş ya.
YanıtlaSillise ödevim için araştırma yaparken buldum. çok teşekkürler yüzey gerilimi yazısı için
YanıtlaSilVideolar cok orjinal. Yüzey gerilimi yazisi cok güzel olmuş teşekkürler.
YanıtlaSil